Gan được ví như quả tim thứ 2 của cơ thể, đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa các diễn tiến của sự sống. Gan rất dễ bị tổn thương: suy giảm chức năng gan (do dùng nhiều bia rượu, xơ gan, viêm gan (do dùng thuốc, hóa chất), ung thư gan… đang là những căn bệnh nguy hiểm thường gặp nhưng diễn tiến thầm lặng, nhiều bệnh nhân khi phát hiện ra bệnh thì đã ở giai đoạn muộn. Hàng năm, mặc dù cả nhân loại ra sức phòng chống và chữa trị nhưng tỉ lệ tử vong của bệnh nhân này vẫn gia tăng không ngừng.
Khi mắc bệnh về gan, chế độ ăn uống không phù hợp sẽ làm bệnh lý nặng thêm. Chế độ ăn uống lúc này có vai trò rất quan trọng trong việc điều trị. Ăn uống phải có sự cân đối giữa các thành phần như đường, béo, đạm, các vitamin và khoáng chất. Ngoài ra, việc nghỉ ngơi, điều tiết công việc, luyện tập thể dục thể thao phù hợp với khả năng sức khỏe cũng hết sức cần thiết nhằm giúp bệnh nhân mau hồi phục.
Chế độ dinh dưỡng đối với bệnh gan sẽ tùy thuộc vào từng giai đoạn của bệnh. Trong trường hợp viêm gan cấp – tế bào gan bị phá hủy cấp tính; các hoạt động bình thường của gan có thể bị xáo trộn; thường có biểu hiện mệt mỏi và rối loạn tiêu hóa (chán ăn, ăn không tiêu, đầy bụng, tiêu chảy, hay nôn mửa). Khi đó không cần kiêng ăn quá mức mà phải ăn đầy đủ dinh dưỡng, nên chọn các loại thức ăn dễ tiêu hóa. Không ăn lòng đỏ trứng. Nên dùng các loại thịt cá nạc, đậu hũ…
Chế độ ăn uống nhiều rau quả tươi sẽ có lợi cho người bệnh gan
Nếu tình trạng nặng hơn, bắt đầu có các triệu chứng vật vã, lơ mơ thì phải giảm lượng đạm, giảm chất béo. Không dùng thức ăn có nhiều cholesterol như óc, tim gan, lòng heo, lòng đỏ trứng vì sự bài tiết mật có thể sẽ bị giảm hoặc bế tắc, dẫn đến việckhông tiêu hóa hết chất béo. Đặc biệt, ăn nhiều các loại rau quả tươi sẽ cung cấp chất khoáng và vitamin để gan hoạt động bình thường trở lại. Quan trọng nhất, bắt buộc phải tuân thủ, đó là ngưng hẳn rượu bia và các loại thức uống có cồn đến khi gan hồi phục hoàn toàn. Thận trọng khi sử dụng thuốc vì có 1 số thuốc có thể gây độc cho gan như thuốc tâm dược an thần, thuốc giảm đau – chống viêm.
Nếu bệnh nhân bị nôn ói liện tục hoặc tiêu chảy nhiều, cần nhập viện ngay để truyền dịch và nuôi ăn bằng truyền dịch, nếu chỉ buồn nôn nhẹ thì có thể điều trị ở nhà. Nên chia nhỏ các bữa ăn trong ngày, ăn từng ít một, không ăn quá no. Bệnh nhân viêm gan thường chán ăn và nôn ói vào buổi chiều, nên có thể ăn nhiều hơn vào buổi sáng, chiều tối ăn nhẹ hoặc uống sữa để tránh bị đầy bụng. Nên nghỉ ngơi vàtránh làm việc nặng. Khi gan hồi phục hoàn toàn có thể ăn uống trở lại như bình thường.
Riêng ở người viêm gan mạn – đa số không có triệu chứng gì đặc biệt, vẫn cảm thấy bình thường cho dù gan có thể đã bị hư hoại ngày một nặng hơn. 1 số có cảm giác mệt mỏi và ăn uống kém đi. Chế độ ăn vẫn phải cung cấp đầy đủ dưỡng chất năng lượng.
Không cần phải kiêng ăn quá mức vì sẽ làm người bệnh mệt mỏi thêm mà chỉ cần hạn chế thức ăn nhiều gia vị, dầu mỡ vì sẽ gây khó tiêu; không uống rượu bia.